Psychoemocjonalny wpływ na dolegliwości bólowe w zakresie narządu ruchu

Psychoemocjonalny wpływ na dolegliwości bólowe w zakresie narządu ruchu

Obecne tempo życia, postęp cywilizacyjny i obciążenia które na siebie nakładamy powodują, że często funkcjonujemy w bardzo dużym stresie, którego efektem może być wystąpienie różnych dolegliwości, dysfunkcji i chorób w naszym organizmie.

STRES

Reakcja stresowa naszego organizmu to ciąg zmian wywołanych określonym bodźcem. Bodziec odebrany jest najpierw przez nasze zmysły – wzrok, słuch i dotyk, a następnie drogami czuciowymi informacje przesłane są do mózgu, gdzie w korze nowej dochodzi do interpretacji poznawczej (co to jest i co dla mnie znaczy), a w układzie limbicznym do interpretacji emocjonalnej otrzymanych informacji. Jeśli nasz mózg uzna to co się dzieje za zagrożenie (stres) nastąpi automatyczne, niezależne od naszej woli, uruchomienie całego ciągu reakcji, w których uczestniczyć będą układ nerwowy i hormonalny.

Wyróżniamy 3 psychosomatyczne osie stresu:

  • nerwową,
  • neurohormonalną,
  • wewnątrzwydzielniczą.

Oś nerwowa

Osią, która działa błyskawicznie jest oś nerwowa. Dochodzi do pobudzenia autonomicznego układu nerwowego. Autonomiczny układ nerwowy (AUN) unerwia organy wewnętrzne, dzieli się na część współczulną i przywspółczulną, które działają naprzemiennie.

W sytuacji stresowej dochodzi do pobudzenia części współczulnej AUN co powoduje:

  • rozszerzenie źrenic,
  • przyspieszenie akcji serca,
  • rozszerzenie naczyń krwionośnych w mięśniach szkieletowych,
  • pobudzenie gruczołów potowych,
  • hamowanie perystaltyki jelit i żołądka,
  • w wątrobie – rozkład glikogenu i uwolnienie glukozy.
Osią, która działa błyskawicznie jest oś nerwowa.

Oś neurohormonalna

Druga oś, która jest uruchamiana i powoduje bardziej długotrwałe zmiany to oś neurohormonalna. Przy udziale adrenaliny i noradrenaliny (zwanymi niekiedy hormonami stresu):

  • zwiększa napięcie mięśni,
  • powoduje wzrost ciśnienia tętniczego,
  • wzrost pojemności minutowej serca.

Dzięki tej osi wzrasta również ilość trójglicerydów, wolnych kwasów tłuszczowych i cholesterolu. Zmiany te służą zmobilizowaniu organizmu do reakcji „walki lub ucieczki”.

Oś wewnątrzwydzielnicza

Gdy sytuacja stresowa trwa nadal, do akcji wkracza trzecia oś – wewnątrzwydzielnicza. Tutaj podwzgórze pobudza drogą hormonalną przysadkę mózgową, a ta z kolei pobudza korę nadnerczy do wydzielania m.in. kortyzolu, czego efektem jest:

  • wzrost ilości wytwarzanej glukozy,
  • wzrost ilości wolnych kwasów tłuszczowych,
  • hamowanie funkcji immunologicznej.

Długotrwałe utrzymywanie się reakcji stresowej lub duża intensywność bodźca stresowego może doprowadzić do wystąpienia wielu dysfunkcji i zaburzeń m.in.:

  • chorób sercowo-naczyniowych (tj. zawał serca, nadciśnienie, choroba wieńcowa),
  • zaburzenia układu trawiennego spowodowanego nadmiernym wydzielaniem soku żołądkowego,
  • dolegliwości mięśniowo-szkieletowych – stres powoduje wzrost napięcia mięśni poprzecznie -prążkowanych, a gdy skurcz utrzymuje się długo zmniejsza się do niego dopływ krwi i jednocześnie wzrasta ilość produktów przemiany materii, a z powodu zaburzonego drenażu żylnego dochodzi do odkładania produktów przemiany materii,
  • zmniejszenia odporności immunologicznej.
Utrzymywanie się reakcji stresowej

KORTYZOL

Jedną z reakcji organizmu na bodziec stresowy jest wzrost wydzielania kortyzolu w korze nadnerczy. Kortyzol działa na niemal wszystkie tkanki organizmu, a długotrwały stres, a w konsekwencji przewlekły nadmiar kortyzolu jest szkodliwy dla narządu ruchu.

Kortyzol mobilizuje organizm do działania zapewniając mięśniom dużą ilość glukozy i wapnia, które są niezbędne, aby mięśnie były w gotowości. Niestety organizm w sytuacji stresowej pozyskuje wapń i glukozę w przebiegu mechanizmu, który nie jest bezpieczny szczególnie dla narządu ruchu.

Aby pozyskać glukozę musi dojść między innymi do rozpadu białek pochodzących z mięśni. Proces rozkładu białek mięśniowych skutkuje ubytkami tkanki mięśniowej, a w konsekwencji osłabieniem siły mięśniowej. Ubytki tkanki mięśniowej mogą powodować upośledzenie czynności poszczególnych mięśni, w efekcie nie tylko dochodzi do zaburzenia funkcji, ale również do zaniku prawidłowych wzorców ruchowych i patologii całej motoryki.

W celu zwiększenia pobudliwości mięśni kortyzol uwalnia wapń z kości. Wapń jest bardzo istotnym składnikiem tkanki kostnej, który odpowiada za gęstość mineralną kości co przekłada się na ich twardość i wytrzymałość. Uwalnianie wapnia z kości aby dostarczyć go mięśniom prowadzi do demineralizacji a w konsekwencji ubytków kostnych. Gęstość mineralna kości ulega redukcji co może być przyczyną podatności na złamania i pęknięcia. Zmniejszenie gęstości kości w połączeniu z dysbalansem mięśniowym prowadzi do zaburzenia funkcjonalności całego układu mięśniowo-szkieletowego.

Kortyzol zatrzymuje jony sodu w organizmie. Kationy te odpowiadają za ciśnienie osmotyczne, utrzymanie potencjału czynnościowego błon komórkowych oraz przewodzenie impulsów nerwowych w synapsach m.in. nerwowo-mięśniowych. W przypadku nadmiaru sodu może dojść do nadmiernego pobudzenia nerwów, a w konsekwencji mięśni w wyniku zachwiania równowagi sodowo-potasowej. Nadmiar sodu powoduje odwodnienie, jak również wzrost wydalania wapnia z moczem, dlatego uwalnianie wapnia z kości jest jeszcze bardziej intensywne, żeby zachować jego prawidłowy  poziom.

Jak widać, w wyniku mechanizmów uruchamianych przez nasz organizm w reakcji na bodziec stresowy, długotrwały stres lub intensywny bodziec stresowy może mieć bardzo negatywne konsekwencje w obrębie narządu ruchu jak i całego organizmu.


Tekst Anna Zajączkowska-Drożdż (osteopata, fizjoterapeuta)
Artykuł pochodzi z nr 6 MAGAZYN FIZJOMED , wyd. Fundacja FIZJOMED

Related Posts

Zostaw Komentarz

FIZJOTERAPIA UROGINEKOLOGICZNA

POLECANE ARTYKUŁY

Magazyn Fundacji Fizjomed

magazyn-rehabilitacja-fizjomed-nr6

Ból głowy u dzieci
22 marca 2024
rehabilitacja-oslabionej-odpornosci
Jak wzmocnić odporność dziecka
4 grudnia 2023
powięź czym jest i za co odpowiada
Wszystko o powięzi – czym, gdzie i jakie pełni funkcje
14 listopada 2023