Podcięcie wędzidełka języka, znane jest pod określeniami: frenulotomia i frenotomia. Jest to zabieg chirurgiczny mający na celu poprawienie zakresu ruchomości języka. Poprzez przecięcie lub skrócenie wędzidełka języka, czyli tkanki łącznej znajdującej się na spodniej stronie języka i łączącej go z dnem jamy ustnej.
W przypadku osób z ankyloglosją (skrócenie wędzidełka) frenotomia może wpływać nie tylko na poprawę w zakresie jedzenia, ale także oddychania, mowy, połykania czy higienę jamy ustnej. Przed przeprowadzeniem procedury lekarz ocenia stan wędzidełka i podejmuje decyzję o konieczności wykonania zabiegu na podstawie objawów i oceny klinicznej.
Większość rodziców noworodków, niemowląt chcąca umówić wizytę na zabieg podcięcia wędzidełka, otrzymuje taką sugestię od logopedów, neurologopedów, doradców laktacyjnych, położnych, lekarzy pediatrów. Specjalistów, którzy zaobserwowali i zdiagnozowali u dziecka problemy z pracą języka. Wskazanie takie, zwykle jest poprzedzone pracą i przygotowaniem dziecka do zabiegu.
W zależności od wieku dziecka i stopnia zaawansowania skróconego wędzidełka zabieg może (ale nie zawsze musi) być poprzedzony przygotowaniem.
W przypadku noworodków, które już na wczesnym etapie wykazują problemy ze ssaniem piersi zabieg często wykonywany jest bez przygotowania.
Wskazówka dla rodziców noworodków: nie karmić dziecka na min.2 godziny przed planowaną wizytą i zabiegiem. Bezpośrednio po opuszczeniu gabinetu można nakarmić dziecko.
Przygotowanie niemowląt do zabiegu podcięcia wędzidełka, często dzieje się w gabinecie neurologopedy, logopedy lub doradcy laktacyjnego. Na czym polega przygotowanie do frenotomii? Na delikatnej stymulacji, dotyku języka, oswajaniu z ciałem obcym w buzi np.: szpatułką. Podczas konsultacji, rodzice zwykle instruowani są jak samodzielnie kontynuować ćwiczenia w domu z niemowlęciem.
Podczas wizyty rodzice proszeni są o wypełnienie ankiety tzw. wywiadu. Znajdują się tam pytania dotyczące m.in.: osoby kierującej na zabieg, sposobu karmienia, objawów towarzyszących karmieniu piersią, dolegliwości dziecka. Dodatkowo pytania dotyczące rozwoju dziecka, codziennego funkcjonowania, rozszerzania diety.
Po przeprowadzeniu wywiadu z rodzicami, zbadaniu funkcji języka dziecka lekarz podejmuje decyzję o zakwalifikowaniu dziecka do zabiegu podcięcia wędzidełka lub rezygnacji z frenotomii np. ze względu na brak wskazań lub nieodpowiednie przygotowanie dziecka do zabiegu.
Po zakwalifikowaniu, rodzice informowani są m.in. o przebiegu zabiegu, możliwych powikłaniach rzadkich i bardzo rzadkich. Następnie proszeni są o wyrażenie w formie pisemnej, zgody na wykonanie frenotomii.
Po zakwalifikowaniu dziecka do zabiegu, lekarz wyjaśnia na czym będzie polegał zabieg, jak będzie przebiegał i czego opiekunowie mogą się spodziewać. W zależności od wieku, stanu zdrowia dziecka, możliwości współpracy na linii lekarz – pacjent, dobierany jest odpowiedni rodzaj znieczulenia. Rodzice mogą cały czas uczestniczyć w zabiegu, który trwa od kilku do kilkunastu minut.
W naszym centrum zabieg wykonywany jest przy użyciu narzędzi chirurgicznych, które każdorazowo przechodzą procedurę sterylizacji. Zabiegowi zawsze towarzyszy krwawienie o różnym nasileniu, które mija na ogół w ciągu kilku – kilkunastu minut. Przy prostej frenotomii nie jest wymagane zakładanie szwów. U starszych dzieci w przypadku zabiegu miofrenuloplastyki i frenektomii zakładane są szwy.
Zaleca się, by po podcięciu wędzidełka rodzice z dzieckiem przebywali jeszcze przez ok. 20-30 minut na terenie centrum w celu sprawdzenia po czasie przez lekarza jak czuje się mały pacjent. Po chwili odpoczynku i nakarmieniu dziecka rodzice mogą wracać z dzieckiem do domu. Gojenie rany po zabiegu podcięcia wędzidełka jest bardzo indywidualne. Dziecko powinno zostać objęte wsparciem neurologopedy, logopedy lub doradcy laktacyjnego w celu kontrolowania tego procesu i doboru odpowiedniej stymulacji pozabiegowej.
W naszym centrum podczas zabiegu istnieje możliwość skorzystania z dwóch rodzajów znieczulenia. Jednym z nich jest znieczulenie miejscowe, drugie to wykorzystanie wziewnego podtlenku azotu, potocznie zwanego gazem rozweselającym.
Sposób znieczulenia zależy od sytuacji zdrowotnej dziecka, zakresu zabiegu, stopnia współpracy, który uda się nawiązać z małym pacjentem i jego nastawienia (poziomu lęku). O sposobie znieczulenia do zabiegu zawsze decyduje lekarz przeprowadzający frenotomię / frenuloplastykę w porozumieniu z rodzicami.
Znieczulenie miejscowe z użyciem zimnego żelu stosowane jest w większości przypadków u małych dzieci – do ukończenia 2 roku życia. U noworodków i małych niemowląt podawany jest również doustnie stężony roztwór glukozy, który wywołuje działanie przeciwbólowe i poprawia komfort małego pacjenta.
Znieczulenie wziewnym podtlenkiem azotu, czyli tzw. „gazem rozweselającym” czy „głupim jasiem” można zastosować już u dzieci powyżej 1 miesiąca życia. Na ogół stosowane jest w przypadku kilku, kilkunastoletnich dzieci. Jego użycie nie tylko łagodzi ból, ale też zmniejsza poziom odczuwanego lęku.
Znieczulenie w tej formie podawane jest do inhalacji przez maskę twarzową lub wąsy do nosa. Działa bardzo szybko (już po kilku oddechach), a jego działanie ustępuje w ciągu kilku minut po zakończeniu podawania.
Jest to bezpieczna dla dziecka forma znieczulenia, dzięki której zabieg może być dla niego komfortowy i prawie niezauważalny.
Przeciwwskazania do podawania podtlenku azotu są wyjątkowo rzadkie (m.in. niewydolność krążenia, ciężkie choroby płuc, miastenia gravis, stwardnienie rozsiane, porfiria).
Po podcięciu wędzidełka, zazwyczaj zaleca się okres rekonwalescencji i rehabilitacji w czasie, którego wykonujemy ćwiczenia logopedyczne poprawiające funkcję języka.
W ramach autorskiego projektu Fizjomed Eat w naszym centrum, kompleksowo wspieramy rozwój najmłodszych pacjentów. Więcej o projekcie: https://fizjomed.com.pl/terapia-karmienia/
Najwięcej obaw rodziców związanych z zabiegiem dotyczy bólu odczuwanego przez noworodka, niemowlę, dziecko. Warto pamiętać jednak, że zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym lub przy użyciu podtlenku azotu. Płacz dziecka, jest reakcją zarówno na nową sytuację w jakiej się znajduje, jak i na dyskomfort związany z zabiegiem. Płacz to jedyny dla niemowląt sposób komunikacji. Dzieci płaczą, bo mają kontakt z innym dotykiem, zapachem, pomieszczeniem. Dodatkowo lekarz eksploruje palcami obszar ustny, który być może nie został przyzwyczajony do dotyku.
W jaki sposób rozpoznać, że dziecko ma skrócone wędzidełko? Jakie sytuacje mogą o tym świadczyć? Wczesne zdiagnozowanie i skierowanie na zabieg frenotomii pozwoli uniknąć dziecku wyrabiania ograniczonego wzorca mięśniowego i ruchów, które utrwalone mogą przekładać się na późniejszy sposób jedzenia, połykania, wymowy.
Pani doktor wykonująca podcięcie wędzidełka to lekarz z prawdziwego powołania. Swoim małym pacjentom poświęca dużo uwagi i czasu. Tyle samo cierpliwości, poświęca rodzicom, którzy mają mnóstwo pytań, wątpliwości i obaw. Zabieg przebiega w miłej, pełnej serdeczności atmosferze. Nasz syn miał problemy z przystawianiem do piersi. Po wielu konsultacjach w końcu zasugerowano podcięcie wędzidełka. Efekty po zabiegu były widoczne prawie od razu i teraz możemy karmić się w spokoju i komforcie.
Czas poprzedzający podcięcie wędzidełka języka u mojej córeczki był pełen napięcia. Teraz, po zabiegu wiem, że nasze obawy były bezpodstawne. Profesjonalne podejście Pani doktor, która przeprowadzała zabieg, odpowiednie zaopiekowanie się nie tylko małym pacjentem, ale również nami – rodzicami jest nie do przecenienia. Nasza córeczka dzielnie zniosła ten krótki zabieg. Teraz możemy obserwować jego korzystne efekty, bo zakres ruchomości języka zdecydowanie się poprawił.
Miałam liczne obawy przed podcięciem wędzidełka języka u mojego dziecka – głównie ze względu na możliwość odczuwania bólu, dyskomfortu podczas zabiegu u tak małego dziecka. Na spotkaniu kwalifikującym do zabiegu, Pani doktor wytłumaczyła jak będzie przebiegało podcięcie wędzidełka, jaki rodzaj znieczulenia zostanie użyty. I faktycznie. Sam zabieg trwał krótko, Pani doktor jeszcze po nim kontrolowała stan ranki, pytała o samopoczucie naszej córki i instruowała, jak postępować w dalszych godzinach i dniach. Obserwując z każdym dniem, postępy w sposobie przyjmowania pokarmów przez mojego malucha, uważam, że przy wskazaniu do wykonania tego zabiegu, nie warto zwlekać. Dzięki niemu nasza córeczka jest gotowa na nowe wyzwania przyswajania pokarmów w komforcie.
