Zawód logopedy kojarzy się większości osób z terapią zaburzonej artykulacji. Tymczasem logopedia mieści w sobie wiele specjalizacji, które mogą pomóc w różnych aspektach i na różnych etapach rozwoju. Można wyróżnić np.: logopedię wychowawczą, artystyczną, korekcyjną; jak również wiele odrębnych specjalności: gerontologopedię, neurologopedię…
Mity rozwoju mowy
Jako logopeda w prywatnych rozmowach często spotykam się pytaniem:
Po co mam iść do logopedy z małym dzieckiem? Przecież ma jeszcze czas, przecież to chłopiec!?
W otaczającym nas środowisku ciągle pokutuje wiele mitów dotyczących rozwoju mowy. Nieustanie słyszymy, że trzylatek ma czas, może jeszcze nie mówić. Niestety jest to bardzo krzywdzące stwierdzenie, a brak mowy w tym okresie może rzutować na poważne trudności na kolejnych etapach rozwoju. Kolejnym często rozpowszechnianym mitem jest stwierdzenie, że chłopcy mówią później niż dziewczynki.
Tymczasem badania dowodzą, że rozwój mowy w przypadku obu płci przebiega niemalże w ten sam sposób. Zarówno dziewczynki jak i chłopcy oceniani są według tych samych norm rozwojowych. Ciągle dominuje także przekonanie, że logopeda zajmuje się TYLKO mową. Oczywiście mowa i jej rozwój jest przedmiotem pracy logopedy. Jednak krąg oddziaływań logopedycznych sięga dużo dalej, do szeroko rozumianych umiejętności komunikacyjnych, które stanowią swego rodzaju fundament dla rozwoju mowy.
Dlatego też logopeda będzie wspierał dziecko w budowaniu kontaktu wzrokowego, uwagi słuchowej, wspólnego pola uwagi, naśladownictwa. Często nie zdajemy sobie sprawy z tego, w jakim stopniu i jakie funkcje wpływają na rozwój mowy. W tym celu logopeda oceni sposób oddychania dziecka, sposób w jaki pracuje jego język, wargi, podniebienie. Będzie obserwował sposób spożywania przez dziecko pokarmu (gryzienie, żucie, połykanie) i pobierania płynu (picie).
Prawidłowe wykonywanie wymienionych czynności ma ogromne znaczenie dla rozwoju mowy. Oddychamy, jemy, pijemy i wykonujemy wiele ruchów w obrębie naszej twarzy i jamy ustnej już w życiu płodowym. Dlatego warto skonsultować pojawiające się problemy w tym zakresie.
LOGOPEDA MA WIELE TWARZY
- Poprzez zabawę wspomaga dziecko w rozwijaniu słownika biernego (rozumienie mowy) i czynnego (mówienie). W taki sposób aby rozumiało kierowane do niego słowa i aby używało ich zgodnie z przeznaczeniem.
- Ocenia czy rozwój mowy dziecka jest normatywny dla jego wieku. Na każdym etapie rozwoju zdobywamy, doskonalimy nowe umiejętności. Zarówno umiejętności ruchowe, poznawcze, emocjonalne jak i językowe. Znajomość tych prawidłowości pozwala logopedzie określić czy mieszczą się one w granicach dość szeroko rozumianej „normy”.
- Prowadzi terapię wad wymowy – zamianą poszczególnych głosek na inne, ich pomijaniem, czy zniekształcaniem. Znane dobrze wszystkim seplenienie oraz trudność z wypowiadaniem głoski ,,r”, są częstym powodem spotkań z logopedą. Oczywiście trudności mogą pojawić się także w przypadku wymawiania każdej innej głoski i również w tym przypadku logopeda służy pomocą.
- Rozwija mowę i sprawności komunikacyjne u dzieci z całościowymi zaburzeniami rozwoju, które pośród tej grupy osób są bardzo zróżnicowane i wymagają niezwykle indywidualnego podejścia. Pomaga znaleźć środek (narzędzie) które umożliwi bądź ułatwi im porozumiewanie się z otoczeniem.
- Wspiera rozwój dzieci z niepełnosprawnością intelektualną, ruchową; takich u których mowa z wielu powodów nie rozwija się na tyle wystarczająco aby służyć porozumiewaniu się z innymi. Logopeda poszukuje metod wspierających, dających możliwość komunikowania się, wyrażania swoich potrzeb.
- Wspiera także rozwój mowy u osób z niedosłuchem. Sprawnie funkcjonujący narząd słuchu jest bowiem podstawą dla jej prawidłowego rozwoju. Niedosłuch jest przyczyną licznych wad wymowy i trudności komunikacyjnych. Dlatego tak ważne jest wczesne jego wykrycie i rehabilitacja.
- Kolejną trudnością z jaką kierujemy się do logopedy jest jąkanie. Oddziałuje ono na całe życie osoby dotkniętej tym zaburzeniem, niejednokrotnie powodując wycofanie się z wielu aktywności życiowych.
INTERDYSCYPLINARNE PODEJŚCIE W LOGOPEDII
Logopeda w swojej pracy często współpracuje z innymi specjalistami tj. psychologiem, laryngologiem, pedagogiem, terapeutą integracji sensorycznej, fizjoterapeutą czy osteopatą. W centrum Fizjomed pracujemy właśnie w taki sposób – interdyscyplinarnie w stworzonej koncepcji FizjomedEat, która zakłada wielopłaszczyznową opiekę i pomoc dla dzieci mających trudności na poziomie orofacjalnym. Współpraca ta często jest kluczem do uzyskania oczekiwanych efektów.
Poznaj koncepcję FIZJOMED EAT – https://fizjomed.com.pl/terapia-karmienia/
Ten krótki wpis zakończmy jednym, wartym zapamiętania zdaniem. Logopedia to nie tylko słowa, zdania i prawidłowa wymowa, obejmuje swoimi działaniami szeroko rozumianą komunikację!
Tekst: Sylwia Gruca – logopeda, prowadząca konsultacje diagnostyczne oraz indywidualne terapia dla dzieci do 3 roku życia.
