Zaburzenia funkcji nerwów czaszkowych – co dalej?

W naszym ciele oprócz nerwów rdzeniowych wyróżniamy 12 par nerwów czaszkowych. Posiadają one swój początek w centralnym układzie nerwowym i wychodząc z mózgoczaszki obejmują swym unerwieniem elementy twarzoczaszki oraz narządy.

Wiodą włókna czuciowe, motoryczne, pobudzają do pracy gruczoły wydzielnicze jak również posiadają komponentę przywspółczulną wegetatywną. Kilka z nerwów czaszkowych posiada również funkcje związane z przewodzeniem informacji z narządów zmysłu.
I tak:

• Nerw I węchowy odpowiada za przewodzenie wrażeń zapachowych (i w dużej mierze smakowych).
• Nerw II wzrokowy odpowiada za przepływ impulsów od narządu zmysłu wzroku – oka.
• Nerw VII twarzowy przewodzi między innymi wrażenia smakowe z przednich 2/3 języka.
• Nerw VIII przedsionkowo- ślimakowy prowadzi czucie równowagi i bodźce słuchowe.
• Nerw IX doprowadza do ośrodków korowych wrażenia smakowe z tylnej 1/3 języka.

W przypadku zaburzenia funkcji zmysłowych nie zawsze problemem jest nerw. Potrzebna jest diagnostyka różnicowa. Osteopata przy użyciu testów klinicznych potrafi ocenić, czy poziom dysfunkcji stanowi receptor – czyli narząd zmysłu (oko, ucho, błędnik, kubki smakowe, skóra), sam nerw czy może ośrodek w obrębie mózgowia. W przypadku podejrzenia poważnej patologii takiej jak udar krwotoczny, niedokrwienny w obrębie czaszki, ucisk z powodu guza (krwiak, nowotwór, tętniak), proces infekcji bakteryjnej czy zatrucie osteopata przekierowuje pacjenta do odpowiedniego specjalisty.

Zaburzenia funkcji nerwów związane są z ich czasowym lub trwałym, narastającym uciskiem. Ucisk powoduje upośledzenie pracy nerwu. Długo trwający ucisk prowadzi do niedokrwienia, niedotlenienia nerwu i może powodować jego obumarcie i nieodwracalną utratę funkcji – czyli zdolności przekazywania bodźców. Uraz taki jak przecięcie, przerwanie, zmiażdżenie nerwu niszczy jego strukturę nagle a za tym idzie zniesienie jego działania. Inne przyczyny upośledzenia pracy nerwu to patologie związane z nim samym – zapalne, autoimmunologiczne i infekcyjne lub związane z działaniem czynników zewnętrznych – toksykologiczne, polekowe.

Osteopata pracuje z pacjentami u których stwierdzono dysfunkcję nerwu bez przerwania jego ciągłości. Kiedy ucisk, drażnienie nerwu pochodzi od zaburzonych struktur wokół niego lub ukrwienie, odżywienie nerwu wymaga poprawy, zregenerowania po wcześniejszych wyeliminowanych patologiach.

Przykłady:

1.  Pacjentka po usunięciu nerwiaka nerwu VIII – przedsionkowo- ślimakowego cierpi na pozabiegowy wywołany uciskiem śródoperacyjnym niedowład nerwu twarzowego. Wówczas praca ma na celu przyspieszenie procesu regeneracji nerwu np. poprzez techniki koncepcji Rule of the artery.
2. Długotrwały proces zapalny zatok sitowych u dziecka może skutkować utratą zmysłu węchu. Osteopata poprzez pracę nad mikromobilnością kości czaszki wg koncepcji terapii cranio-sacralnej przywraca prawidłową ruchomość, drenaż zatok, zmniejszenie obrzęku, uwolnienie uciśniętych włókien nerwu węchowego i powrót funkcji.

Trudne i niejednoznaczne jest określenie maksymalnego czasu, kiedy terapia osteopatyczna pomoże pacjentowi. Poprzez monitorowanie efektów, postępów podejmowane są indywidualne decyzje terapeutyczne.
Im wcześniej od wystąpienia dysfunkcji i wyeliminowania przeciwwskazań do terapii osteopata podejmie pracę z pacjentem, tym większe szanse powodzenia takiej terapii.

Opracowanie Wojciech Przybyłowicz (osteopata, fizjoterapeuta).

Specjaliści naszego centrum pracujący z zaburzenia funkcji nerwów czaszkowych

• Katarzyna Proficz – osteopata, fizjoterapeuta stomatologiczny
• Filip Pięta– osteopata
• Anna Zajączkowska-Drożdż – osteopata
• Marek Mrowiec – osteopata