Zastosowanie metody NDT-Bobath w rehabilitacji pediatrycznej

W myśl tej zasady celem w metodzie NDT-Bobath jest wywołanie samodzielnej reakcji dziecka w odpowiedzi na zastosowane wspomaganie terapeuty.

Pierwsze dwa, trzy lata życia to czas najintensywniejszego rozwoju psychoruchowego. Cały proces dojrzewania funkcjonalnego trwa do około 17 roku życia. W tym czasie każdy miesiąc, tydzień a nawet dzień przynosi kolejne nowe, zachwycające rodziców zmiany i umiejętności. Równocześnie zmienia się liczba i rodzaj połączeń między neuronami przetwarzającymi ogrom informacji płynących z zewnątrz. Kiedy mózg niemowlaka przetworzy wystarczającą ilość bodźców na dany moment, szukając wytchnienia – zasypia. Podczas snu mózg konsoliduje ślady pamięciowe, czyli po prostu się uczy. I tak, noworodek przesypia 21 godzin, pięciolatek 12 godzin, a człowiek dorosły 7-8 godzin.

Nie uczymy ruchów, ale czynimy by były one możliwe – (K. B. Bobath 1981)

Kiedy pojawiają się sygnały, że dziecko rozwija się nietypowo, z pomocą przychodzą fizjoterapeuci metody NDT-Bobath. Metoda została zapoczątkowana w latach 40. XX wieku w Londynie, przez małżeństwo Bertę i Karela Bobath. Jest doceniana przez fizjoterapeutów i pediatrów za zgodność z naturalnymi potrzebami motorycznymi dzieci. U podstaw koncepcji leży dokładna znajomość sekwencji rozwoju noworodka, Niemowlęcia i dziecka oraz ewentualnych nieprawidłowości, które można u nich zaobserwować.

Na podstawie obserwacji stworzono skale rozwojowe, które mówią o tym, w jakim czasie 50% dzieci z badanej populacji opanowało daną umiejętność. Jest to baza do badania i oceny w metodzie NDT-Bobath. Dzieci w pierwszych miesiącach życia zdobywają kamienie milowe rozwoju. I tak wg skal rozwojowych, około 3 miesiąca życia niemowlęta kontrolują głowę w symetrii, między 2 a 5 miesiącem życia obracają się z pleców na brzuch i odwrotnie, między 6 a 8 miesiącem siadają samodzielnie, a między 12 a 18 miesiącem zaczynają chodzić.

Trzeba pamiętać jednak, że każdy maluch ma swoje indywidualne tempo rozwoju i najlepsze co możemy zrobić w tej sytuacji, to dać dziecku czas i stworzyć mu optymalnie warunki środowiskowe.

W usprawnianiu dzieci metodą NDT-Bobath istotną rolę pełnią rodzice i opiekunowie dziecka. Bez ich aktywnego udziału trudno o dobre efekty terapeutyczne. Ponadto włączając rodziców w terapię dziecka, zapewniamy mu poczucie bezpieczeństwa i miłości. Każda rozłąka malucha z rodzicami może być dla niego niemiłym doświadczeniem, stąd ćwiczenia odbywają się w obecności rodziców.

Ćwiczenia mają na celu wspomaganie rozwoju dziecka i kształtowanie prawidłowych wzorców. Są one jednak ograniczone w czasie, co nie daje pełnej możliwości utrwalenia efektów w trakcie terapii. Do tego potrzebne jest wielokrotne powtarzanie wspomagań w trakcie codziennych czynności takich jak opieka, pielęgnacja i zabawa z dzieckiem. Na tym właśnie polega rola rodziców. Każda czynność wykonywana z udziałem dziecka może działać terapeutycznie, jeśli jest wykonywana prawidłowo. W przeciwnym przypadku może utrwalać i pogłębiać nieprawidłowości.

Właśnie dlatego tak dużą uwagę w metodzie NDT-Bobath przywiązuje się, obok ćwiczeń, do prawidłowego karmienia, ubierania, rozbierania, podnoszenia, noszenia i zabawy. Podczas tych czynności dziecko uczy się, doświadcza, reaguje i integruje zmysły.

(…) usprawnianie, szczególnie rozpoczęte wcześnie połączone z dobrą współpracą rodziców – to początek drogi w kierunku odkrywania możliwości dziecka – (K. i B. Bobath) – i na to terapeuci NDT- Bobath liczą ze strony rodziców.

Tekst mgr Anna Borowiecka (fizjoterapeutka i terapeutką NDT-Bobath)
Artykuł pochodzi z nr 3 MAGAZYN FIZJOMED, wyd. Fundacja FIZJOMED