„Paluszek i główka to szkolna wymówka” to przysłowie, które jest znane większości rodziców. Okazuje się jednak, że jednym z częstych problemów spotykanych u dzieci są bóle głowy, nad którymi warto się pochylić.
Za przysłowiem stoją statystyki, które mówią same za siebie: bóle głowy są stosunkowo powszechnym zjawiskiem wśród najmłodszych pacjentów. Dotykają zarówno najmłodszych, jak i starszych uczniów. Występują u około 3–8% przedszkolaków oraz aż u 57–82% uczniów w wieku 8–15 lat. Co ciekawe, problem ten wydaje się dotyczyć nieco bardziej chłopców w młodszych latach, ale sytuacja zmienia się po okresie dojrzewania i zmianach hormonalnych, kiedy to bóle głowy pojawiają się dwukrotnie częściej u dziewczynek.
Co może oznaczać ból głowy u dziecka? Kiedy ból głowy u dziecka powinien niepokoić? „Ból głowy u dzieci to temat, który wymaga uwagi. Chociaż zazwyczaj dolegliwości bólowe nie są poważne, to tak samo jak u osób dorosłych mogą wpływać na jakość codziennego życia” – Marek Mrowiec – osteopata z wieloletnim doświadczeniem. Osteopata współpracujący z krakowskim centrum, tłumaczy co może powodować ból głowy u dzieci, co może niepokoić oraz w jaki sposób osteopatia jest w stanie pomóc najmłodszym pacjentom.
Czym może być spowodowany ból głowy u dziecka?
– Podobnie jak u dorosłych, bóle głowy u dzieci mogą przybierać różne formy, takie jak migreny, ból napięciowy związany ze stresem czy ból chroniczny, który może utrzymywać się codziennie. Przyczyny tych dolegliwości mogą być różnorodne, obejmując infekcje, urazy głowy, wysoki poziom napięcia i niepokoju oraz problemy w innych partiach organizmu – tłumaczy Marek Mrowiec, osteopata.
Rodzice, z pewnością nie powinni bagatelizować zgłaszanych dolegliwości bólowych w obrębie głowy. Szczególnie, gdy są one powracające. Warto wówczas przyjrzeć się dokładnie całemu organizmowi malucha. Zastanowić, czy istnieją jakieś nieprawidłowości lub problemy w innych częściach ciała, które mogą wpływać na ból głowy. Czy może dziecko również doświadczyło stresujących sytuacji w przedszkolu, szkole.
Jak odróżnić napięciowy ból głowy od migreny? Czym charakteryzuje się migrena, a czym neuralgia Arnolda? W krótkim poradniku osteopata Wojciech Przybyłowicz, tłumaczy jak rozróżniać ból w kontekście pojawiających się symptomów.
Jakie są przyczyny napięciowego bólu głowy?
Ból głowy może być reakcją zarówno na zmiany somatyczne, jak i doświadczenia psychiczne. Napięciowy ból głowy to jeden z najczęstszych rodzajów bólu głowy – 69% przypadków. Najbardziej charakterystycznymi symptomami cechującymi napięciowy ból głowy są:
- lekki bądź umiarkowany ból, najczęściej po obu stronach głowy,
- trwający od 30 minut do kilkunastu dni,
- przejawiający się niechęcią do aktywności, zabawy i większą potrzebą snu,
- bez towarzyszących nudności i wymiotów,
- nienasilający się w czasie wysiłku.
– Wyzwania edukacyjne, relacje koleżeńskie i rodzinne – to źródła wielkich radości, ale także niemałych stresów dla dzieci. Szczególnie, że najmłodsi przeżywają wszystko bardzo emocjonalnie i ze zdwojoną siłą. Jeśli więc dziecko żyje w napięciu, jego stale pobudzony układ nerwowy przekazuje ten stan hiperaktywności innym tkankom i narządom.
Efektem tego są zaburzenia czynnościowe – wzmożone napięcie mięśniowe, wzrost ciśnienia krwi, zaburzenia podaży tlenu i składników odżywczych oraz odprowadzania toksyn z komórek. Te w odpowiedzi na odczuwany stres odcinają się od otoczenia. Bóle głowy mogą być właśnie konsekwencją tych zaburzeń. Jak również złej diety, defektów snu i aktywności na świeżym powietrzu – podkreśla osteopata Marek Mrowiec.
Jakie są objawy migren u dzieci?
Ból migrenowy kojarzony jest w większości z dużym napięciem, stresem i dorosłym życiem. Tymczasem okazuje się, że dziecko również może cierpieć na migrenowy ból głowy.
Jakie mogą być pierwsze objawy migreny u dziecka? Co może zaniepokoić rodziców?
– Jednym z pierwszych sygnałów może być częstotliwość pojawiającego się bólu. Jeśli dziecko zaczyna odczuwać bóle głowy coraz częściej i dolegliwości pojawiają się kilka razy dziennie, możemy mieć do czynienia z migreną (5% przypadków bólów głowy u dzieci). Problem ten ma podłoże dziedziczne, a czynnikiem wyzwalającym ból jest stres, którego – jak wiemy – trudno uniknąć, nawet w najmłodszych latach.
Bóle migrenowe mogą także być reakcją na zmiany rytmu snu, nieodpowiednią dietę czy mocne światło lub głośne dźwięki. Natomiast w mechanizmie ich odczuwania ważną rolę odgrywa układ tętniczy głowy i mózgu oraz nerw trójdzielny. – tłumaczy specjalista.
Jak rozpoznać migrenowy ból głowy? Oto najbardziej charakterystyczne symptomy:
- ból obustronny (a u dorosłych bardziej jednostronny),
- pulsujący, uderzający, rwący ból,
- pogarszający się po wysiłku,
- wymioty, nudności i zawroty głowy
- nadwrażliwość na dźwięki światło,
- zmiany temperamentu i rozdrażnienie,
- dolegliwości trwające od kilku godzin do kilku dni,
- u 15% dzieci pojawia się tzw. aura (aura migrenowa czyli m.in. zmiany wzrokowe – mroczki, plamy).
Ból głowy podczas infekcji
Katar, kaszel plus ból głowy (zwykle sprzężony z gorączką) to częsta kombinacja objawów infekcji wirusowych lub bakteryjnych, których „ofiarą” zwykle padają najmłodsi. Ból głowy, najczęściej bywa pierwszym ich symptomem. Może nasilać się wraz z rozwojem choroby i ustąpić w toku leczenia. Przypuszcza się, że tego typu dolegliwości bólowe głowy to efekt rozszerzenia naczyń krwionośnych wywołanego gorączką.
Ból głowy może również być powiązany ze stanami zapalnymi uszu, błony śluzowej nosa i zatok przynosowych. – Jako osteopaci potrafimy skutecznie radzić sobie z tego typu stanami zapalnymi (tj. zatok i uszu). Podczas terapii osteopatycznej, delikatnymi i bezpiecznymi technikami, wpływamy na układ odpornościowy, poprzez poprawę drenażu limfatycznego.
Czy chcesz dowiedzieć się, jak wzmocnić odporność swojego dziecka? Przeczytaj artykuł osteopaty Wojciecha Przybyłowicza na temat wzmocnienia odporności dzieci. https://fizjomed.com.pl/jak-wzmocnic-odpornosc-dziecka/
Wpływ nieprawidłowej postawy na ból głowy u dzieci
Nauka to zadanie wymagające wysiłku zarówno od umysłu, jak i ciała dzieci. Dlaczego? Otóż, dzieci spędzają dużo czasu nad książkami w szkole, przy biurkach w domu, a także coraz częściej zagłębiają się w świat smartfonów i tabletów. Wszystko to sprawia, że muszą wielokrotnie pochylać głowy do przodu, co może prowadzić do nieprawidłowego napięcia mięśni w okolicach szyi.
To pochylanie głowy jest odpowiedzialne za zaburzenia napięcia mięśniowo-więzadłowego w odcinku szyjnym kręgosłupa. Co się dzieje dalej? Ponieważ wiele struktur naczyniowo-nerwowych biegnie przez szyję do czaszki, napięcia z szyi mogą przenosić się w obszar głowy i powodować ból w tej okolicy. Oczywiście, to nie koniec problemów. Pochylanie głowy może również ograniczać wentylację płuc. Jeśli te zmiany w postawie utrwalą się, mogą wpłynąć na cykl oddechowy i zaburzyć prawidłową wymianę gazów. To z kolei może prowadzić do bólów głowy – tłumaczy Marek Mrowiec, osteopata.
Dlaczego sposób w jaki oddychamy jest istotny dla całego organizmu? We wpisie konsultowanym przez Monikę Marcińską – certyfikowaną instruktorkę metody oddechowej Butejki, dowiesz się dlaczego nauka świadomego oddechu jest istotna i w jaki sposób może wesprzeć twój organizm. Metoda ta jest dobra również dla dzieci od 5 roku życia. https://fizjomed.com.pl/metoda-oddechowa-butejki-korzystny-wplyw-na-zdrowie/
Generalnie rzecz biorąc, siedzący tryb życia nie jest korzystny zarówno dla dzieci jak i dorosłych. Dla dzieci aktywność fizyczna jest niezbędna do prawidłowego rozwoju i równowagi, zwłaszcza kiedy spędzają dużo czasu w pozycji siedzącej. Codzienna dawka ruchu od najmłodszych lat ma wpływ na późniejsze zdrowie organizmu i pomaga uniknąć wielu problemów z postawą, które mogą skorelować z bólami głowy.
Problemy stomatologiczne a ból głowy
– Problem bólu głowy jest złożony i może – tak jak wspomniałem wcześniej, mieć różne źródła. Jednym z częstych, ale często niediagnozowanych aspektów związanym z bólem głowy jest dysfunkcja stawu skroniowo-żuchwowego (SSŻ). Nieprawidłowe stykanie się zębów (okluzja) lub wada zgryzu to kwestie, które mogą mieć znaczący wpływ na ból głowy. Dlaczego? Warto zrozumieć, że mięśnie i stawy odpowiedzialne za żucie i przełykanie muszą nadmiernie pracować, aby sprostać tym wyzwaniom, gdy okluzja lub zgryz nie są w porządku. Konsekwencją tego nadmiernego wysiłku jest stałe przeciążenie i upośledzenie funkcji układu mięśniowego twarzy, szyi i głowy, a także stawu skroniowo-żuchwowego (SSŻ) – mówi osteopata.
Staw skroniowo-żuchwowy (SSŻ) to staw, który łączy żuchwę z czaszką. To miejsce jest szczególnie ważne, ponieważ tkanki wokół niego są jednymi z najbardziej unerwionych i unaczynionych w całym organizmie. Dlatego też wszelkie dysfunkcje w tym obszarze mogą powodować niesymetryczne reakcje mięśni oraz bolesne skurcze, które mogą promieniować do miejsc odległych od SSŻ.
– Napięte i niedostatecznie utlenione tkanki w tym obszarze mogą wpłynąć na całą układankę organizmu, co prowadzi do bólów głowy, które mogą przypominać migreny, zwłaszcza po posiłku. Poza bólem głowy, mogą występować również bóle oczu, szyi, ramion czy karku. Dlatego warto rozważyć również aspekt stomatologiczny w poszukiwaniu źródła tych problemów.
Profilaktyka i leczenie bólów głowy u dzieci – rola osteopatii
Osteopatia to holistyczna metoda, która koncentruje się na całym organizmie, nie tylko na objawach choroby. Jej podstawowym założeniem jest przekonanie, że ciało posiada zdolność do samouzdrawiania, a osteopaci wspierają ten naturalny proces. Poprzez delikatne techniki manualne, osteopaci oceniają strukturę i funkcję ciała, identyfikując napięcia czy dysfunkcje. Następnie, wykorzystując manualne techniki osteopatyczne, dążą do przywrócenia równowagi i mobilności w ciele.
– Terapia osteopatyczna likwiduje napięcia w obrębie mięśni i układu nerwowego, także te o podłożu stresowym. Zmniejsza skutki codziennych napięć i silnych przeżyć. Wspomaga leczenie wad postawy, problemów stomatologicznych, okulistycznych, infekcji i stanów zapalnych – często stojących za bólami głowy – podsumowuje osteopata Marek Mrowiec.
Z założenia, techniki osteopatyczne są bezbolesne i bezpieczne, dlatego do gabinetów osteopatów trafiają również najmniejsi pacjenci. – Mali pacjenci wręcz przepadają za metodami pracy osteopaty, ponieważ są one zupełnie bezbolesne, bezinwazyjne, a przez to absolutnie bezpieczne i komfortowe dla nich – dodaje osteopata.
Jak jeszcze naturalnie zapobiegać bólowi głowy u dziecka?
- Działać profilaktycznie. Co to oznacza? Dbanie o zdrowy tryb życia, odpowiedni sen, aktywność fizyczną, regularne nawodnienie i zdrową dietę.
- W przypadku nawracających bólów głowy, warto prowadzić dzienniczek, aby lepiej zrozumieć, kiedy i dlaczego ból się pojawia. Być może po przeanalizowaniu go, okaże się, że dziecko ma zbyt intensywny grafik, trudności w relacjach z rówieśnikami, problemy z nauką. Identyfikowanie źródeł stresu może pomóc w zapobieganiu dolegliwości bólowych głowy.
Wpis konsultował Marek Mrowiec – osteopata
